TEMSE – Het is uitzonderlijk dat graven op een regulier kerkhof worden beschermd als monument. Die eer valt te beurt aan Temse. De 86 graven die in 2005-2006 door Ann Depestel, licentiate Kunstwetenschappen, werden bestudeerd, zijn onlangs geklasseerd. Het bevestigt en officialiseert de cultuurhistorische waarde van het kerkhof.
Wat vooraf ging
Overtuigd van de cultuurhistorische waarde van het kerkhof en in het bijzonder van talrijke graven, verzocht het Gemeentebestuur prof. Linda Van Santfoort (Univ Gent) in 2005 een studente opdracht te geven haar thesis te wijden aan de begraafplaats van Temse. Ann Depestel ging op het verzoek in. Met haar studie De gemeentelijk begraafplaats aan de Gasthuisstraat in Temse (4 boekdelen) behaalde zij onderscheiding.
De thesis omvat de beschrijving van 86 historische graven langsheen de oudste muren van de begraafplaats. Het resultaat leidde tot gegidste kerkhofwandelingen en uiteindelijk ook tot een aanvraag voor de bescherming van een aantal graven. In december jl. werden de 86 graven door Vlaams minister-president Geert Bourgeois geklasseerd.
Een begraafplaats is een spiegel van de maatschappelijke verhoudingen van zijn tijd en evoceert (vroeger veel meer nog dan nu) de status, rijkdom, titel, functie… van de overledenen. De geschiedenis van Temse wordt weerspiegeld in de graven van prominente families als Janssens de Varebeke, Braeckman, De Coninck, Wauters, Van Raemdonck, Andries, Sloor, Boel, Wilford, Wittock, Van der Schueren, Orlay, Van de Perre, Verbruggen, Van der Gucht, Brys, De Nayer… Het zijn dan ook vooral die graven die beschermd zijn.
Historiek kerkhof Temse
Zoals elders werden ook in Temse de doden oorspronkelijk begraven rond de kerk (de wekelijkse markt vond plaats op de kaai). Het kerkhof was afgesloten door een muur en had aanvankelijk 3, later 5 toegangen. De kerkelijke en wereldlijke notabelen en de rijken die het zich konden veroorloven werden in de kerk begraven. Onder het Oostenrijks bewind verbood Keizer Frans-Jozef II begravingen in de kerk. De laatste begraving in de kerk vond in Temse plaats in 1784.
Toen de Code Napoléon (1804) bepaalde dat begraafplaatsen niet langer rond de kerken mochten liggen, kocht het Gemeentebestuur grond aan op de plaats van het huidige kerkhof in de Gasthuisstraat. Zowel de laatste begraving rond de kerk als de eerste op de nieuwe begraafplaats vonden plaats in 1820. De begraafplaats rond het kerkhof werd geleidelijk ontruimd en verdween volledig in 1852. De oudste graven op het huidige kerkhof dateren van de jaren 1860.
Toelichting bij de foto
Nadat geen begravingen meer in de kerk mochten plaatsvinden, hielden sommige families er toch aan deze traditie onder een andere vorm verder te zetten. Zij bouwden een grafkapel. Op het kerkhof van Temse zijn er 2 (allebei met grafkelder): Janssens de Varebeke (°1884) en Wauters-Braeckman (°1874). De laatste bijzetting gebeurde resp. in 2001 en enkele weken geleden.
Prachtig initiatief, dit moet gekoesterd worden.