TEMSE – Vrijdagavond 9 mei organiseerde het gemeentebestuur een herdenking naar aanleiding van het einde van WOII 80 jaar geleden. Ereburgemeester Luc De Ryck zorgde voor de inleiding.
De voorstelling werd geïllustreerd met filmbeelden en getuigenissen van Temsenaren verzameld door Rudy Bredael en een lezing van auteur en historicus Pieter Serrien over de V-bommen. Vooraf werd er een bloemenkrans neergelegd aan het oorlogsmonument onder de pui van het gemeentehuis.
De V-wapens, bekend als zogenaamde Vergelstungwaffen (vergeldingswapens), bestonden uit de V1 vliegende bom en de V2 raket. Het waren wapens die waren ontworpen voor strategische bombardementen. In ons land was vooral Antwerpen een doelwit maar er vielen ook tientallen bommen op Temse.
Ereburgemeester Luc De Ryck verzorgde de inleiding. Hij belichtte beknopt de situatie in Temse tijdens WO II aan de hand van concrete gebeurtenissen, waaronder de dynamitering van de Scheldebrug en de vliegende bommen met dodelijke slachtoffers.
Eerste Temsese slachtoffer WOII
“WOII begon in Temse op 10 mei 1940. Toen bliezen de Franse en Belgisch genietroepen de Scheldebrug op om de opmars van de Duitsers te stuiten”, vertelt De Ryck. “Het gemeentebestuur had vooraf aangekondigd dat iedereen thuis moest blijven omdat het onvoorspelbaar was hoever de brokstukken zouden vliegen.”
“En wat gebeurd er, op de hoek van de Gasthuisstraat en de Van Raemdonckstraat staan drie mensen met elkaar te praten. En een brokstuk van de brug vliegt tot in de buik van één van de drie, Jan De Roeck, en wordt dodelijk getroffen. Hij zal nog enkele weken leven maar zal de geschiedenis ingaan als het eerste Temsese slachtoffer tijdens de eerste dag van WOII.”
40 bominslagen
“Eén van de meest droeve ervaringen in Temse in de tweede wereldoorlog is het neerstorten van de vliegende bommen waarvan drie met dodelijke afloop”, vertelt Luc De Ryck. “De bekendste is de vliegende bom op 14 oktober 1944 op cinema Odeon in de Stationstraat. Er was ook een dodelijke bominslag in de Fonteinstraat tegenover de woning van kunstenaar Karel Aubroeck. Daar kwamen zes mensen kwamen om het leven. De derde dodelijke inslag van een V-bom gebeurde in de Landmolenstraat bij de familie Pauwels waar vier doden te betreuren vielen.”
Tijdens de voorstelling werd ook de kortfilm ‘Angst na de Vreugde’ getoond van filmmaker Rudy Bredael met getuigenissen van Temsenaars over de V-bommenterreur in de gemeente. Het was een compilatie van de film over Temse in WOII die Rudy Bredael samen met Walter Dierick in 2021 maakte.
“Angst na de Vreugde gaat louter over de de bevrijding van Temse in september 1944 waarna de Duitsers begonnen met de vliegende bommen”, schetst Rudy. “Wat er toen gebeurd, daar hebben de meeste Temsenaars het meeste schrik van gehad. Het grootste gevaar kwam van die vliegende bommen. In Temse zijn er bijna veertig bominslagen geweest.”
Doodsbang
René Meersman, één van de getuigen in de film Temse in WOII was tijdens de Tweede Wereldoorlog kind van een boerengezin en herinnert zich nog goed de V-bommen.
“Die vliegende bommen, dat was een soort klein vliegtuig, en als de brandstof op was, dan viel hij stil. Maar eerst maakte hij nog wat toerkes om dan naar beneden te komen. Als kind gingen wij daar ’s nachts naar kijken, want wij vonden dat leutig. De meeste mensen in onze buurt hadden een schuilkelder gemaakt, onder een houtmijt of een stromijt of zo, waar ze gingen slapen. Wij waren met vier kinderen en sliepen normaal boven, maar ik weet nog dat we beneden mochten slapen, naast de Leuvense stoof. En als we dat geronk van die bommen hoorden, dan liepen wij naar buiten. Mijn moeder en vader waren doodsbang, maar wij vonden het prachtig.”
Getuigenissen
Historicus en auteur Pieter Serrien gaf een lezing over de V-bommenterreur op het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op basis van zijn boek ‘Elke dag angst’ toonde hij unieke beelden en getuigenissen over de verschrikking die onze streek 80 jaar geleden moest ondergaan. Ook Temse ontsnapte niet aan de bominslagen.
“Als historicus geloof ik dat getuigenissen de bouwstenen mogen zijn van onze geschiedenis”, vertelt Serrien.” Ze zijn misschien wel subjectief en soms kloppen de theorieën niet maar het is onze rol als historici om daarbij de juiste context te geven en aan jong en oud een manier te vinden om in verbinding te komen met dat verleden. En dat is hier vanavond zeer goed gelukt.”
“De V-bommenterreur is een geschiedenis waar ik mij trouwens altijd al over verbaasd heb”, aldus Serrien. “Heel veel verhalen over de V-bommen zijn verdwenen tussen de plooien van de geschiedenis. Het is ook verbazingwekkend dat ik de eerste ben geweest in ons land die de algemene geschiedenis heeft geschreven over de V-bommen.”
Dodelijkste bominslag
Zoals ereburgemeester Luc De Ryck al vertelde was er in oktober 1944 een grote inslag aan de Stationstraat.
“Dat de eerste dagen van de V-terreur op Antwerpen de V2’s nog niet goed afgesteld waren, bewijst de raketinslag op Temse op 14 oktober 1944”, stelt Serien. “De V2 veranderde de Stationsstraat in een grote puinhoop. Een van de twee lokale bioscopen, Cinema Odeon, (huidige Roxy red.) werd getroffen, maar gelukkig draaide er net geen film.”
“De populaire zaal bood plaats aan zo’n 1000 toeschouwers, dus een bloedbad was vermeden, een bloedbad dat twee maanden later wel plaatsvond in de Antwerpse Cinema Rex. In de getroffen straten vielen er negen doden en veertien zwaargewonden. Nog 49 mensen moesten naar het ziekenhuis en 150 anderen liepen lichtere verwondingen op. 30 huizen waren totaal verwoest en 35 zwaar beschadigd. 137 woningen liepen lichtere schade op.”
Meer foto’s, klik hier
